North Sails 3Di getest door mijlenvreters

Jarenlang vormvast en weinig slijtage: door de zeilen uit één stuk onder vacuüm en met hoge temperatuur te construeren zouden North Sails 3Di zeilen veel langer meegaan. We stappen aan boord bij ervaren langeafstandszeilers die al duizenden mijlen met deze zeilen voeren. Zijn hun 3Di’s nog goed genoeg voor een Atlantische oversteek?

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met NORTH SAILS

“Als het er goed uitziet, dan is het ook goed.” Deze uitspraak is maar al te waar als het om de zeilen gaat. Iedere zeiler weet hoe een goede zeiltrim eruitziet. Dan stroomt de wind mooi in het voorlijk en toont het zeilprofiel een mooie bolling, met de grootste diepte voorin. Voldoet je zeil aan deze eigenschappen, dan profiteer je maximaal van de wind. Maar hoe meer een zeil wordt gebruikt, hoe meer het zijn vorm verliest. Geen enkele zeiler zit op een klapperend achterlijk en een ‘happende’ reguleerlijn te wachten. Een nieuw zeil levert zeker de eerste paar jaar goede prestaties, maar als zeiler wil je dat een zeil de hele levensduur een goede vorm houdt.

Vorm blijft

3Di zeilen van North Sails worden geleverd met de belofte van een lange levensduur. Deze zeilen-uit-één-stuk worden gemaakt van polyester vezels. Dankzij dit materiaal zijn ze redelijk slijtvast en duurzaam. Met één verschil. Want waar dacron in geweven zeilen na een paar jaren rek en vermoeiing vertoont, behoudt het wel zijn vorm als de zeilen uit één stuk worden gemaakt. Deze speciale manier van zeilen maken, die door North Sails is ontwikkeld, is wel duurder.

“Ongeveer anderhalf keer de prijs van een set conventionele dacron zeilen,” laat Nic Bol, sales manager Benelux bij North Sails weten. Als een 3Di zeil meer dan twee keer zo lang goed blijft, lijkt het qua investering in ieder geval al de moeite waard. Naast die verlengde levensduur blijf je tijdens de gehele levensduur ook genieten van vormvaste zeilen. Dat klinkt goed: niet na een jaar of vier genoegen moeten nemen met wat uitgezakte zeilen, maar langer plezier van zeilen met een goed profiel.

Zeezeilreizen

Aan boord moet blijken of dit verhaal klopt. We mogen mee op stap met Zwerver, een Dehler 36 van bouwjaar 2001 die sinds 2009 het zeiljacht is van Peter en Yvonne de Weerdt. Het echtpaar vaart flinke tochten. Zo zeilden ze het afgelopen seizoen naar Finland: heen over de Oostzee, terug via Stockholm en het Götakanaal door zuidelijk Zweden. Vorig jaar maakten ze een reis naar Denemarken op en neer.

Naast deze lange reizen staan ieder weekend tochten over de Zeeuwse stromen op het programma; ze leggen ieder jaar zo’n 3000 zeemijlen af met hun jacht. De laatste drie jaar staan er 3Di OCEAN 330 zeilen op de boot. Die hebben inmiddels dus al ongeveer 9000 zeemijlen de Dehler voortgestuwd. “Dat is best veel,” concludeert Nic. “Voor die gezeilde afstand heeft een ‘gewone’ zeiler doorgaans twee keer zo veel tijd nodig. Vergeleken met een gemiddelde boot zijn deze zeilen dus zo’n zes jaar oud.”

Oceaanoversteek

Terwijl het nog regent in een warm maar herfstig oktoberweekend, vertellen Peter en Yvonne in de kajuit bij een kop koffie over hun reizen en hun boot. “Toen we deze boot kochten, zaten er dacron zeilen bij. Die waren in de loop van de jaren toch te diep geworden en ze hadden hun vorm verloren. Er moest dus een set zeilen komen die lang meegaat en mooie zeilprestaties levert, ook omdat we Zwerver kochten met de bedoeling er lange reizen mee te maken.” Tot nu toe heeft het stel vooral genoten van langere tochten.

“We noemen het onze ‘kleine sabbatical’, waarin we een aantal maanden achtereen op reis zijn gegaan,” vertelt Yvonne. “Maar in 2025 willen we echt vertrekken voor een langere tijd.” Yvonne wil naar de Middellandse Zee, Peter is wel in voor een rondje Atlantische Oceaan. Misschien gaat Peter met bemanning de oversteek wagen en sluit zijn vrouw zich weer aan in de Caraïbische Zee. “We hopen dat de zeilen dan nog goed genoeg zijn om aan die reis te beginnen.”

Smeerrepen

Toen drie jaar geleden de zeilen werden vervangen, viel na een uitgebreide vergelijking de keus op North Sails 3Di. “Hoewel deze Dehler 36 is ontworpen voor een genua die het grootzeil deels overlapt, hebben we gekozen voor een high aspect voorzeil dat de maximale maat van de voordriehoek benut. Ook de Sail Expert van North Sails raadde dat aan, kijkend naar onze manier van zeilen en onze wensen,” legt Peter uit. “Dat maakt overstag gaan makkelijker en zorgt ervoor dat we met toenemende wind langer kunnen doorzeilen zonder te hoeven reven.”

Het grootzeil is uitgevoerd met een vaste broek: het onderlijk zit aan de giek vast. De voet van het zeil is daarom gemaakt met een lichtere strook van het composiet waarvan de North Sails 3Di zeilen zijn gemaakt. Wanneer aan de wind het onderlijk wordt strak getrokken, komt de spanning op het sterkere composiet boven die lichte strook te staan. Op ruimere koersen, als het onderlijk wordt gevierd, zorgt de broek ervoor dat het onderlijk kan bollen. “De belangrijkste reden om voor een vaste broek te kiezen was voor mij dat de smeerrepen voor het reven daarbij altijd op de juiste positie staan,” legt Peter uit. Bij een vaste broek zijn er kousen (ogen) in het grootzeil bij de giek waardoor de reeflijnen worden gehaald, recht onder het reefoog in het achterlijk. Deze uitvoering is niet standaard bij een 3Di zeil, maar aangepast aan de voorkeur van de individuele zeiler.

Integrale latzakken

Het grootzeil is vier maal doorgelat van de mast tot het achterlijk. Toch is het helemaal vlak te trimmen bij hardere wind, door meer spanning op het achterstag te zetten en zo de mast krom te trekken, in combinatie met flinke spanning op het val en op de onderlijkstrekker. De wind stroomt sneller langs een vlak zeil, terwijl een bol zeil de wind wat meer ‘vasthoudt’ voor meer zeildruk bij kalmere wind. Ook in de high aspect fok met rolreeftrommel zitten latten, verticaal geplaatst om oprollen mogelijk te maken.

De latten zorgen ervoor dat het achterlijk kan worden uitgebouwd en niet klappert. “Dankzij de latten houdt een zeil langer zijn vorm zonder dat de reguleerlijn moet worden aangetrokken en een ‘stoeprand’ in het achterlijk ontstaat,” verklaart Nic. Latzakken zijn bij een North Sails 3Di niet op het zeil genaaid, maar in het composiet geïntegreerd. Het samenstel van dacron vezels loopt aan twee zijden langs de lat; de nodige verstevigingen zijn integraal in het composiet opgenomen.

Rondingen

Na de koffie stopt de regen, precies zoals de meteorologische modellen via diverse appjes voorspelden. Terwijl het nog een beetje na spettert, varen we de haven van Hellevoetsluis uit, het Haringvliet op. Het zeil dat onder de huik vandaan komt, voelt anders dan gebruikelijk bij een dacron zeil. De structuur van het composiet is niet voelbaar. De ‘flodderigheid’ van een drie jaar oud doek is helemaal niet merkbaar. Het zeil voelt glad en stevig.

Bij de schoothoek en halshoek zijn geen uitgebreide stiksels met opgenaaide verstevigingen. Deze verstevigingen zijn er wel, maar die zijn bij het aan elkaar lijmen en versmelten van het composiet geheel in het zeil geïntegreerd (zie het kader), zo ook bij de versterkingen bij de reefkousen aan achterlijk en aan de mast. Het is echt een zeil uit één stuk – naden zijn er niet. Opgedoekt over de giek ligt het stevige composiet in rondingen in plaats van in vouwen.

Valspanning

De wind waait met ongeveer 13 knopen uit het zuidwesten. De voorbijgetrokken buien zorgen nog voor vlagen die de 20 knopen windsnelheid aantikken. De zon breekt door. Prachtig zeilweer. Dankzij de high aspect fok is reven niet nodig. Aan de wind maakt Zwerver goed helling, tot veel genoegen van iedereen aan boord. Nic adviseert het grootzeilval nog wat harder door te zetten als we eenmaal onder zeil zijn. “Normaal gesproken zet ik het val niet zo snaarstrak door,” erkent Peter. “Aan de wind trek ik dan de voorlijkspanner aan en die laat ik wat vieren bij ruimere koersen.” Het grootzeil wordt rimpelloos strak getrokken.

Trimexperimenten

Aan de wind komt de Dehler 36 makkelijk op een snelheid van 6 knopen, bij een iets ruimere koers loopt dat op tot 7,5 knoop. De zeilen lijken echt als nieuw. Niets flappert, het doek neemt steeds als vanzelf een mooie vorm aan. Slijtage is nergens te ontdekken. Er zijn geen naden of stiksels die zouden kunnen rafelen. We kijken naar de telltales en experimenteren met twist in het grootzeil of juist een vlakkere trim. De telltale aan de bovenste zeillat van het grootzeil hapt of waait mee naar achteren. Als de schoot te veel wordt gevierd, kilt het voorlijk met een rustige boog zonder meteen te fladderen. Natuurlijk helpen de latten van mast tot achterlijk daarbij, maar het zeil doet erg solide aan; het helpt de boot kalmer te houden in vlagen.

Controle voor vertrek

Als Peter en Yvonne beginnen over hun hoop dat de 3Di’s nog goed genoeg zijn voor een lange zeilreis van meer dan een jaar, inclusief oceaanoversteek, zegt Nic: “Het lijkt me goed om voor vertrek nog even alles na te lopen. De boot wordt voor zo’n reis zwaarder beladen, waardoor de zeilen ook zwaarder worden belast. Daarbij staan ze heel wat meer uren in de wind dan gemiddeld, bijvoorbeeld tijdens een lange oversteek; niet iedere zeildag eindigt in de haven. Als je de zeilen door ons laat controleren, lopen we alle lijken na, en indien nodig zetten een zwaardere tape (band) in het achterlijk. Zo weet je zeker dat je met deze zeilen nog gemakkelijk de oceaan kunt oversteken.” Eigenlijk zie je aan de North Sails 3Di zeilen op Zwerver nog helemaal niet af dat ze het jacht al 9000 mijl hebben voortgestuwd. Daar zitten nog meer mijlen in!

3Di versus conventioneel dacron

Het welbekende dacron zeildoek wordt geweven. De garens hiervoor bestaan uit polyester vezels die tot een draad zijn gesponnen. Die garens worden vervolgens op een weefraam tot een doek geweven. Het vlakke doek wordt met naden aan elkaar gestikt om bolling te krijgen in het zeil. De naden zijn potentieel zwakke punten in een zeil; op deze plekken zal het zeil sneller vouwen. De overlappende stukken en verstevigingen op hoeken en bij reefogen maken het zeil bovendien zwaarder. Ook is zwaarder doek nodig om dezelfde sterkte te krijgen dan bij de door en door gelijmde vezels van 3Di: het doek is dikker, maar voelt minder solide aan.

Gelijmd in plaats van geweven

Een 3Di zeil daarentegen wordt niet geweven, maar gelijmd. Het zeil ontstaat doordat polyester vezels, dunner dan een mensenhaar, in stroken aan elkaar worden gelegd. Die stroken (filament tapes) zijn doordrenkt met hars, om ze aan elkaar te lijmen. Een computergestuurde robotarm legt deze geprepareerde stroken over een mal die precies de bolling aanneemt die de zeilmaker heeft ontworpen op basis van de specificaties van het zeiljacht en de wensen van de zeiler.

Het ideale vleugelprofiel

Dankzij deze mal – een opbollend oppervlak vanaf de vloer van een zeilmakerij – krijgt het zeil het ideale vleugelprofiel. De stroken worden neergelegd in de richtingen waarin het zeil wordt belast. Op de plekken waar grotere trekkrachten werken, worden extra stroken gelegd. Als alles in positie ligt, wordt een tijdelijke folie over het zeil-in-wording gelegd en wordt het geheel vacuüm gezogen; na het vacuüm trekken wordt die folie verwijderd. Tegelijkertijd wordt het zeil verwarmd tot 120 graden Celsius, zodat de hars in de stroken smelt. Het geheel wordt zo aan elkaar gelijmd en versmelt. Het resultaat is een zeil zonder een enkele naad – dat niet alleen zeer sterk is, maar ook veel lichter dan het conventionele dacron zeildoek.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met North Sails. Scan de code voor meer informatie of om contact op te nemen met een van de North Sails-experts.

Foto’s: Klaas Wiersma