“Hij vertelt niet meer hoe laat het is”, zeg ik en leg mijn horloge op de toonbank bij de juwelier. Lachend pakt ze hem op. “Klopt”, is haar antwoord, “je bent hier op de Kaap Verden.” Ik grinnik om het grapje terwijl ze er een nieuw batterijtje in doet. Even later steek ik, met de Kaap Verdiaanse tijd om mijn pols, de straat over naar de supermarkt. Het is zaterdag en een vrolijke chaos in de bomvolle winkel. Ik wurm me er met mijn mandje doorheen en scoor alle dingen die we voor een lekkere maaltijd nodig hebben. In de rij naast me staat een vrouw haar boodschappen in een ‘Hallo Jumbo’ tas te stoppen. Albert Heijn-tassen hebben we hier ook al gezien. De banden tussen de Kaapverdiaanse gemeenschap in Nederland en de mensen hier in Mindelo zijn tastbaar.
Eenmaal terug aan boord praten we samen over onze ervaringen in zo’n eerste week Kaap Verden. Mindelo op het eiland São Vicente is een grote stad vergeleken bij het landelijke Santo Antão, waar we met de ferry naar toe geweest zijn. Overal treffen we aardige, gastvrije en nieuwsgierige mensen aan. Het lijkt iedereen redelijk voor de wind te gaan: we zien weinig bedelaars of mensen die het duidelijk slecht hebben. Toch klopt er iets niet. We weten inmiddels dat het salaris voor een gemiddelde baan zo rond 300 tot 500 euro per maand ligt. En dat terwijl de prijzen in de winkels op ongeveer 60% van die in Nederland liggen.
We maken een kleine reis terug in de tijd door drie reisboeken na te slaan op de ervaringen in Mindelo: Blauwe Pinquin, Thalassa en White Haze waren hier ook. We lezen over boatboys, armoedige voorzieningen en gastvrije mensen. De bar Club Náutico was dé zeilershotspot. Mindelo was een stop voor de avontuurlijk ingestelde zeilers. Als we nu om ons heen kijken, zien we een mooie jachthaven met plaats voor 120 jachten. De Atlantic Rally voor Cruisers stopt hier met een vloot van 75 boten. Er worden zeilevenementen georganiseerd. Het watersporttoerisme komt op gang, zeker in de driehoek Canarische Eilanden – Kaap Verden – Afrika. Club Náutico is gesloten. Geen boatboy meer te bekennen. Is dat alles nu goed of slecht nieuws voor de bewoners van Mindelo?
Tijd om op onderzoek uit te gaan. We ontmoeten in de zeilersbar Johanna Meyer-Scheel, de marinamanager en dochter van de oprichter. Een pittige dame met enorme ambitie. Duurzaam toerisme is ‘haar ding’ en al snel klapperen onze oren van de plannen voor een energieneutrale aanpak van de hele jachthaven, het uitbreiden van de dienstverlening aan ankeraars, het aanleggen van meerboeien en noem maar op. Maar daar kwamen we niet voor, we willen weten of de jachthaven nu iets toevoegt. Ze reageert op een manier die respect afdwingt. Ze weigert mensen van andere nationaliteiten aan te nemen, uitsluitend Kaapverdianen krijgen een vast contract. Inmiddels werken er zo’n 30 mensen. Omdat de klanten merendeels Engels spreken, gaan de medewerkers naar de Mindelose universiteit voor taaltraining. Ze doen aan productontwikkeling: onder grote hilariteit hebben ze een week staan te knutselen voordat ze een goed Engels ontbijt konden maken. Het is een druppel op de gloeiende plaat, dat realiseert ze zich ook wel. De instroom van hulpgeld en familiebijdragen uit het buitenland zal nog lang de belangrijkste inkomstenbron blijven.
Al gauw zit ze op haar praatstoel en krijgen we een inzicht in de rol van Mindelo als knooppunt in de oceaan. Jachten met problemen komen hier binnengehinkeld of moeten binnengesleept worden. Johanna speelt dan een belangrijke coördinerende rol vanwege haar contacten met de overheid. Een jacht dreigde vorig jaar op de rotsen te slaan omdat de reddingsdienst geen diesel voor de SAR-schepen had. Na zes uur spanning is het uiteindelijk gelukt om het alsnog op te lossen.
Vandaag zaten we ineens rechtop in de kuip toen Sea Sheperd-schip Brigitte Bardot binnenliep. Een visserij-beschermingsactie liep iets anders dan gepland. Even later arriveert en nog half ingepakte Bavaria: delivery naar Rio. Een Open 60 kwam gisteren binnen met een half afgescheurd grootzeil. Omdat deze boot onderdeel is van een campagne is het ‘alle hens aan dek’ om het zeil gerepareerd te krijgen. Met wat ze hebben, doen de marinamensen wat ze kunnen. We kijken onze ogen uit.
’s Avonds klinkt de stem van Cesária Évora en swingt Mindelo. Hoe de lang de weg nog te gaan is, Kaapverdianen blijven optimistisch en blijven dansen. Deze plek was voor ons in eerste instantie alleen een tussenstop om de oversteek in stukjes te hakken. Intussen hebben de Kaapverdianen ons hart gestolen. Een niet te missen onderdeel van een Atlantische oversteek.
Mindelo, São Vicente, Kaap Verden, mei 2014
Tekst en foto’s: Wietze van der Laan en Janneke Kuysters
Tags: column Anna, Column Janneke Kuysters Last modified: 17 maart 2021
Het is inmiddels 2018, als wij voor een paar dagen de jachthaven in gaan.
Van de ambities van de Duitse eigenaresse blijkt weinig meer over te zijn.
De prijzen voor de jachthaven zijn zelfs vergeleken bij Nederlandse jachthavens hoog. Voor 45 voet betaalden wij voor een nacht dik € 30, terwijl de service op een belabberd laag peil zit.
De receptioniste heeft nog nooit gehoord van het woord please.
Om diesel te kunnen tanken mochten wij een uur wachten aan de steiger, voordat we geholpen worden.
De havenmeester wilde iets van ons en nam twee collega’s mee. Een gesprek was niet mogelijk, de man was zeer star. De aanwezigheid van twee collega’s ervoeren wij als zeer intimiderend.
Als een werknemer al iets doet (hetgeen niet vaak voorkomt), dan staan er twee collegae bij te kijken met de handen in de zakken.
Werknemers mogen ook graag vissen vanaf de niet in gebruik zijnde D-steiger, de aangesneden aas vis ligt zichtbaar en ruikbaar weg te rotten op de steiger.
De dienstverlening aan ankeraars waar de Duitse dame het over had, heeft inmiddels een hoog peil bereikt.
Voor het mogen aanleggen met je dinghy aan de steiger van de floating bar betaal je inmiddels € 4 per dag.
Het wegbrengen van afval kost € 1 per keer. Gevolg is dat de zakken met afval door de haven drijven.
Als je als ankeraar wilt douchen, wordt je doorverwezen naar de publieke douches aan het eind van de straat. Niet echt prettig.
Ik kan zo nog wel even doorgaan, maar dit lijken me meer dan genoeg observaties.
Wat ons betreft deelt marina Mindelo de eerste plek samen met de marina in Las Palmas, Gran Canaria, op de lijst van slechtste jachthavens ooit.
Met vriendelijke groet,
Henk