Wereld Bodemdag: #StopBodemverontreiniging

Naast Sinterklaas, is het vandaag ook Wereld Bodemdag. Inmiddels is ruim een derde van de bodem op de aarde op de één of andere manier aangetast door vervuiling. Dus het is niet voor niets dat dit jaar het thema #StopBodemverontreiniging is.

Wereld Bodemdag is opgericht door het Food and Agricultural Organization van de Verenigde Naties en is bedoeld om stil te staan bij hoe belangrijk goede zorg voor de bodem is. Elk jaar op 5 december kijkt de VN naar hoe de aarde schoner kan worden, hoe ‘de bodem’ duurzaam kan worden ingezet, en wat we kunnen doen om schone bodemtechnieken te gebruiken.

70 kg plastic per km²

Zo’n 94 procent van het plastic dat in de zee belandt, eindigt uiteindelijk op de zeebodem. Naar schatting is er gemiddeld op elke vierkante kilometer zeebodem zo’n 70 kilo plastic te vinden. Tot die conclusie kwam Eunomia, een onafhankelijk adviesbureau, in het rapport Plastics in the Marine Environment. Het doel van de campagne #StopBodemverontreiniging is om bewustzijn bij mensen te creeëren.

Zwerfvuil op grote diepte

Eerder bleek uit een studie door het Monterey Bay Aquarium Research Institute, waarbij 18.000 uur aan videobeelden uit de diepzee werd bekeken, dat de oceaanbodem op grote diepte bezaaid ligt met zwerfvuil. Nooit eerder is zo uitgebreid onderzoek gedaan op zo’n grote diepte. De biologen bekeken duizenden uren aan videomateriaal, dat in 22 jaar is verzameld door onderwaterrobots met camera’s.

In de meeste gevallen, ongeveer een derde, gaat het om plastic (zakken) die erg gevaarlijk zijn voor het zeeleven omdat ze organismen en dieren kunnen verstikken. De tweede grootste groep afval bestaat uit metaal, in de meeste gevallen aluminium, staal of blik. Verder constadeerden de onderzoekers vooral touw, materiaal van vissers, glas en stof. Uit het onderzoek blijkt dat het afval niet gelijkmatig verspreid ligt over de bodem, maar het zich concentreert tegen de steile wanden van onderwaterkloven. Het afval bevindt zich ook vaak in de diepste delen van de kloven, meer dan twee kilometer onder het wateroppervlak.

Dat het afval zich op grote diepte verzamelt, is slecht voor het milieu. In de diepe wateren is de temperatuur immers vaak dicht bij het vriespunt, er is geen zonlicht en amper zuurstof. Hierdoor wordt het voor bacteriën en andere mechanismen moeilijk om het afval af te breken. Een plastic zak of blikje kan er decennia onaangetast blijven liggen.

Point Nemo

Tijdens de Volvo Ocean Race hebben Team Turn the Tide on Plastic en team AkzoNobel 86 zeewatermonsters genomen om meer te weten te komen over microplasticvervuiling in onze oceanen. Deze research deden zij ook op de meest afgelegen plekken ter wereld. Recentelijk zijn de gegevens van dit onderzoek gepresenteerd tijdens een internationale wetenschapsconferentie. Toen werd duidelijk dat zelfs in de buurt van Point Nemo, ook wel ’s werelds meest eenzame plek genoemd, tussen de 9 en 26 microplastics per kubieke meter werden geregistreerd. Point Nemo is een onzichtbare plek in de Zuidelijke Oceaan en ligt het verst van land in elke richting, 2.688 kilometer.

Ook wij ‘eten’ de vervuiling

Bestrijding en aanpak van bodemverontreiniging is de enige manier om de risico’s voor de voedselveiligheid, de gezondheid van de mens en het milieu tot een minimum te beperken. Microplastic vervuiling in de oceanen en binnenwateren is een ernstig probleem dat niet alleen het watermilieu treft, maar ook de mens. We moeten ons ervan bewust zijn dat bijvoorbeeld de vissen die wij eten, zelf voedsel hebben gegeten dat vervuild is. Zo krijgen wij, indirect, dus ook dat afval binnen.

Het is tijd om deze bedreigende realiteit van de bodemverontreiniging bloot te leggen. Om dit te bestrijden is het vereist dat de krachten worden gebundeld en dat vastberadenheid wordt omgezet in daden. En daar wordt vandaag extra bij stil gestaan.