Internationale wedstrijden

Dit is het team achter Mark Slats

00:11

Solo rond de wereld zeilen doe je niet alleen. Het supportteam van Mark Slats bestaat uit teammanager en technisch adviseur Dick Koopmans en Karen Hogenbirk voor communicatie en PR. Zeilen sprak met beiden over hun rol achter de schermen en over hoe zij de race hebben ervaren.

Tekst: Frieda Fennell

Slats bij vertrek uit Scheveningen

Starten vanaf scratch

Dick Koopmans heeft als een van Nederlands bekendste jachtontwerpers ruim ervaring in het ontwerpen van zeiljachten. Zelf zeilt hij veel solo zowel in wedstrijdverband als in toertochten. Vanaf de start is hij betrokken bij de deelname van Slats aan de Golden Globe Race (GGR).
Koopmans: “Mark had zich al ingeschreven voor de race, maar had nog geen boot. We hadden minder dan een jaar de tijd om alles rond te krijgen terwijl andere deelnemers zoals Jean-Luc van den Heede en Susie Goodall minimaal twee jaar gewerkt hebben aan de voorbereidingen. Mark roeide in de tussentijd ook nog ‘even’ de Talisker Whisky Atlantic Challenge en zette een nieuw wereldrecord oceaanroeien neer. Terwijl Mark in zijn roeiboot op de Atlantic zat, was er een bijeenkomst van de GGR waarbij alle deelnemers zelf of diens teammanager aanwezig moesten zijn. Mark vroeg mij te gaan; zo werd ik zijn teammanager.”

Slats voor de boot waarmee hij de GGR zeilt. Destijds heette de boot nog Maverick in plaats van Ohpen Maverick.

Boot en zeilplan

De eerste stap is de aankoop van een boot. De GGR heeft een lijst van toegestane boottypes waar de deelnemers zich aan moeten houden.
Koopmans: “In Schotland lag een Rustler 36 in goede staat voor een redelijke prijs en met een originele mast. Dat laatste was belangrijk want volgens de richtlijnen van de GGR mag er niets aan het gewicht en afmetingen van de tuigage veranderd worden. Van den Heede bleek echter zijn mast verkort te hebben en met een doorgelat grootzeil te varen. Dat was niet conform de richtlijnen. De GGR stond dit met een vage onderbouwing toe. Uiteindelijk startten er zes Rustler 36’s met allemaal een ander mastprofiel.

Uiteindelijk startten er zes Rustler 36’s met allemaal een ander mastprofiel

– Dick Koopmans

Wij hebben de vrijheid genomen om het zeilplan aan te passen. Ik maakte een windanalyse voor de hele route en rekende diverse sets zeilen door. Zo ontwierp ik het ideale zeilplan. Het stuk Kaap de Goede Hoop tot Kaap Hoorn had Mark de mindere zeilen, maar als hij in de buurt van favorieten als Péché en Van Den Heede zou weten te blijven, zou hij het voordeel in het laatste stuk hebben. Zijn concurrenten varen met rolzeilen die aan de wind minder snelheid genereren. De high-aspectfok en de genua geven Mark veel snelheid op het veelal aandewindse stuk van Kaap Hoorn naar de finish. We weten nu dat Mark op dat traject bijna 2000 mijl is ingelopen op de koploper, dus dat heeft goed uitgepakt.”

(c) Klaas Wiersma

Alle hens aan dek

Karen Hogenbirk is opgegroeid op het water en ‘ragde’ in haar jeugd graag met een Hobie cat over de Fluessen. Ze runt een bedrijf in PR: Hogenbirk Support en had geen idee wat ze zich op de hals haalde toen ze ermee instemde om Slats te ondersteunen.
Hogenbirk: “Ik was gevraagd om twee updates per week te plaatsen op sociale media. Maar eenmaal betrokken bij Mark werd dit al gauw veel meer. Ik maakte zijn website af, onderhield contacten met de media en publiceerde persberichten. Mark werd gevraagd voor interviews terwijl hij zelf nog vol in de laatste voorbereidingen van de boot zat. Ik sprong in waar ik kon; het was ‘alle hens aan dek’.

We schilderden de boot ín het water. Om de waterlijn boven water te houden tijdens het schilderen, hing ik aan de tegenovergestelde kant aan de boot. Ik pakte alle voeding in en maakte een overzicht van wat waar aan boord werd opgeborgen. Voor het zogenoemde garbage plan, moesten alle verpakkingsmaterialen aan boord gewogen worden. Dat wil zeggen: van ieder soort verpakking een openmaken, leeggooien en wegen. Mark heeft geen drank meegenomen. ‘Weet je wel hoeveel dat weegt,’ zei hij dan. Ook de toiletpot is verwijderd omwille van het gewicht. Uiteindelijk was de boot te licht en hebben we een extra accu geïnstalleerd. ‘Dan heb ik er nog wat aan,’ grapte Mark. Ja, zo ging dat.”

Slats bij vertrek uit Scheveningen

Valse start

Tweeënhalve week voor de start van de race was er een moment waarop Slats wilde opgeven. De boot was niet af en het geld was op.
Hogenbirk vertelt: “Mark was zo druk geweest met de boot dat hij een afspraak met degene die hem introduceerde bij zijn sponsor al meerdere keren had afgezegd. Daar had hij gewoon geen ruimte voor in z’n hoofd. Op enig moment belde hij me en zei ‘Kaar, je moet nú naar Amsterdam komen!’ voor een afspraak met de sponsor. Toen ging het in een sneltreinvaart, maar dat betekende nóg meer werk op het laatste moment. Op weg naar Falmouth voor de start van de SITraN Challenge Race klusten we nog non-stop aan de boot.”

Koopmans vult aan: “De week voor de start was de kortegolfradio nog niet ingebouwd. De GGR-schippers mogen deze radio gebruiken om weersvoorspellingen door te krijgen en contact te houden met hun teams. De Russische deelnemer Zaretskiy had een groot team bij zich. De Russen zorgden ervoor dat de radio uiteindelijk werkte en sleutelden aan Marks software zodat hij, naast de toegestane maritieme frequenties, de frequenties voor het HAM-amateurradionetwerk kon gebruiken. In alle hectiek en emotie van vertrek startte Mark onder de verkeerde vlag. Daar kreeg hij een boete van de organisatie voor. Ik tekende meteen bezwaar aan tegen deze boete en dat werd gelukkig gehonoreerd.”

Slats verkeerde in zeer heftig weer.

Communicatie op zee

Tijdens de race verzamelt Hogenbirk zoveel mogelijk content om Slats in de media te houden. Slats had aanvankelijk geen netwerk geregeld voor communicatie met de wal. Op enig moment lukte het hem om goed contact te leggen met een HAM- zendamateur in Zuid-Afrika.
Hogenbirk: “De eerste keer dat ik Marks stem hoorde via een opgenomen bericht dat de zendamateur naar me doorstuurde, kreeg ik een brok in mijn keel. Dát het mogelijk is gewoon! Sta er eens bij stil wat dat betekent: Marks stem vanuit de Zuidelijke Oceaan via radiogolven tot bij mij in de woonkamer. Bijzonder! Vanaf dat moment was er frequent contact en had ik soms het gevoel bij hem aan boord te zitten. Toen belandde Mark samen met Tomy en McGuckin in die vreselijke storm. Het was zenuwslopend; gedurende de storm was er geen contact met Mark. Hij weet wat hij doet, dus daar vertrouwde ik op, maar ik heb die dagen niet veel geslapen.”

Ik heb hem letterlijk uitgescholden omdat hij niet naar de mediadrop in Hobart wilde

– Karen Hogenbrik

Hogenbirk vertelt verder met de bezorgdheid nog in haar ogen: “Tomy en McGuckin verloren hun mast en werden respectievelijk gered en geëvacueerd. De impact voor Mark was enorm. Hij had dagelijks meerdere malen contact met die mannen. Ze gingen echt samen door hoogte- en dieptepunten heen. En dan is er in één klap geen contact meer en zit je weer alleen op je bootje. Mark beleefde zijn grootste dip in de weken windstilte die daarop volgden. Hij kon geen kant op. Ik stuurde hem gesproken berichten waarin ik reacties voorlas van volgers op sociale media. Dat deed hem goed. Toen de wind eenmaal terugkeerde, ging Mark als een speer en wilde niet stoppen voor de verplichte mediadrop in Hobart. In een van mijn berichten heb ik hem letterlijk uitgescholden omdat hij niet naar de mediadrop wilde. Dan zou hij zijn teruggezet naar de Chichester class. Gelukkig zette hij de knop om.”

Ontwikkelingen in de race

Koopmans springt in op ontwikkelingen in de wedstrijd en onderhoudt het contact met de organisatie.
Koopmans: “Van den Heede belandde voor Kaap Hoorn in een zware storm en liep daarbij mastschade op. In die situatie gebruikte hij zijn satelliettelefoon en belde met zijn vrouw. Het gebruik van de satelliettelefoon is niet toegestaan en Van den Heede kreeg een penalty. Mark en ik waren het daar niet mee eens want Van den Heede heeft geen voordeel gehad van dat belletje. Ik gaf dit aan bij de organisatie maar er werd niets mee gedaan.

Het volgende dat zich voordeed was de mededeling van de organisatie dat vanaf enig moment niemand meer posities van de live tracker mocht doorgeven aan de schippers. De schippers mogen geen gebruik maken van gps en bepalen hun positie door middel van astronavigatie. Om veiligheidsoverwegingen en voor het volgen van de wedstrijd hebben de deelnemers een tracker aan boord welke positierapporten uitzendt. Deze posities zijn openbaar en kunnen worden doorgegeven aan de schippers. Mijn bezwaar tegen deze maatregel was dat hij had moeten ingaan vanaf een bepaalde positie, bijvoorbeeld vanaf Kaap Hoorn, zodat het voor iedereen gelijk was. De koplopers hadden nu veel langer profijt gehad van het ontvangen van posities dan de achterhoede. Ik tekende bezwaar aan, maar de organisatie hield vast aan de maatregel.”

Van Den Heede aan boord van Matmut. (c) Golden Globe Race

Routering

Vanaf de ronding van Kaap Hoorn loopt Slats snel in op koploper Van den Heede. Het is een zenuwslopend kat en muisspel waarbij het verschil in afstand tot de finish tussen beide zeilers terugloopt tot enkele tientallen mijlen. Het Azorenhoog dat zich kenmerkt door een groot gebied van windstilte is de laatste hobbel in de strijd. Keer op keer maakt Van den Heede uitstekende keuzes en weet de afstand tot Slats te vergroten.
Koopmans: “Ik heb lang gedacht dat Van den Heede gewoon een goed weerbericht kreeg. In de laatste weken kwam er steeds meer bewijs voor de aanname dat hij gerouteerd werd. Routering is het geven van instructies aan de zeiler waar heen te varen om de optimale route te varen. Dat is volgens de reglementen strikt verboden.

Of Van den Heede instructies heeft gekregen, kan als zodanig niet worden hardgemaakt. Maar uit opgenomen gesprekken blijkt dat hij slechts gedeeltelijke weersinformatie kreeg. Door alleen de positie van één hogedrukgebied te geven in plaats van een totaalbeeld van weersystemen in de omgeving, stuur je iemand indirect op één bepaalde route. Dat is geval geweest bij Van den Heede en dat vind ik routeren. Mark krijgt alle weersinformatie en moet zelf beslissen welke route hij vaart.”

Dé HAM-vraag

De laatste drie weken van de race, wordt Slats afgesloten van het HAM-amateurradionetwerk. Hij blijkt geen licentie te hebben voor zijn callsign en mag deze niet meer gebruiken.
Hogenbirk: “Door de korte voorbereidingstijd is het gewoon niet gelukt om examen te doen. Mark dacht dat hij dat wel even kon halen, en heeft dat enorm onderschat. Mark is aangegeven bij het Nederlandse Agentschap Telecom door een HAM-zendamateur die ik niet bij naam wil noemen. Het is geen Europeaan en hij heeft er zelf niets bij te winnen gehad. Deze man handelde vanuit een principiële afweging.

Mark heeft er alles aan gedaan om eerlijk te winnen, al voelde hij zich op momenten benadeeld. Die frustratie uitte hij in het bericht van 15 januari waarin hij schreef uit de race te willen stappen. Mark kan enorm ontploffen, maar daarna ook weer snel de knop omzetten. Er zijn harde woorden gevallen tussen hem en de organisator Don McIntyre die ons niet ter ore zijn gekomen in de openbaar gemaakte satelliettelefoontjes.”

Koopmans: ‘Uiteindelijk is er een verschil geweest in outside assistance tussen boten. Ook budget speelt een grote rol. Van den Heede had het grootste budget, maar ook Mark had een hoog budget vergeleken met andere deelnemers.”

(c) Tapio Lehtinen/GGR/PPL

Het eind in zicht

Met het eind in zicht ontstaat er ruimte om terug en vooruit te kijken.
Koopmans: “Evalueren kan ik natuurlijk pas als ik Mark gesproken heb, maar onze tactiek qua zeilvoering lijkt goed te hebben uitgepakt. Wat betreft zwaarweertactieken doet Mark wat we vooraf besproken hebben. Met dit soort boten, die niet zo snel zijn, zou ik nooit een lijn uitstromen. Het risico is dat de boot teveel wordt afgeremd en daardoor onbestuurbaar wordt. Aan de andere kant weet je nooit zeker wat goed is. Een boot van mijn ontwerp vaart momenteel in een andere zeilreis rond de wereld, de Longue Route, en heeft in dezelfde storm gezeten als waarin Tomy en McGuckin ontmast zijn. De schipper heeft wel lijnen uitgestroomd en de boot is tot nu toe geheel onbeschadigd gebleven”.

Omslagfoto: Bas Albers
Tekst: Frieda Fennell

Tags: , Last modified: 23 april 2021
Sluiten