Column Anna: Brillenboot

“Je denkt altijd dat je de ruimte op je boot efficiënt gebruikt en alleen de noodzakelijke dingen bij je hebt” grinnikt Paul. We zien zijn vrolijke snoet tijdens ons Skype-gesprek. Achter hem stapels tassen en dozen. “Maar na negen jaar weten wij nu dat er nog meer van de boot af kan. Meer dan je je ooit voor kunt stellen. Maar het gaat ons lukken” roept hij tevreden. Zijn vrouw Frances verschijnt kort in beeld en trekt een ‘ik weet het nog zo net niet’-gezicht. Momenteel liggen ze in Australië en zijn met de voorbereiding van een enorm project bezig. Beiden hebben een achtergrond in maatschappelijke dienstverlening, maar zijn al ruim negen jaar onderweg met hun boot Monkey Fist. We hebben heel wat vrolijke uurtjes in hun kuip doorgebracht in het afgelopen jaar. Naast gewoon gezellig wereldzeilen, gebruiken Paul en Frances hun boot ook voor hulpverlening. Hun project heet Eyeglass Assist. Ze gaan naar afgelegen eilanden of arme kustgebieden. Daar helpen ze mensen aan een passende bril. Ze hebben een training gehad om op een heel eenvoudig niveau een oogmeting te kunnen doen. En verder hebben ze honderden brillen aan boord, per bril verpakt in een zakje met de sterkte erop geschreven. Dozen en tassen vol met van die zakjes.

Frances tussen stapels brillen

10.000 brillen aan boord

De grote uitdaging is nu om 10.000 brillen aan boord te krijgen. En nog eens zoveel zonnebrillen als ze erbij kunnen proppen. Beide achterhutten gaan in ieder geval helemaal vol. Met al die brillen varen ze naar de Solomon eilanden en gaan daar een heel seizoen fulltime aan de slag om mensen te helpen aan een passende bril. De fondsen- en brillenwerving is in volle gang. Het zijn gebruikte brillen die verzameld worden door Lions clubs in Australië, Nieuw-Zeeland en de VS. De tweedehands brillen worden schoongemaakt, eventueel gerepareerd en verpakt door vrijwilligers. Jachten zoals Monkey Fist zijn de voorhoede: zij brengen ze naar mensen die ze nodig hebben. “Het grote verschil is dat het er vaak bij gedaan wordt, naast het afleggen van een bepaalde route” legt Paul uit. “Wij willen ons er nu één seizoen lang volledig op richten en in een specifiek gebied. Omdat er zo’n grote behoefte aan is”.

School zonder computers

We zien het vaker dat er een mooie samenwerking is tussen mensen die in verlaten kuststreken of op eilanden wonen en wereldzeilers. Van het geven van reserve-brandstof tot het repareren van dingen: incidentele hulp komt vaak voor. Daarnaast zijn er mensen die in hun specifieke vakgebied een probleem op kunnen lossen: een dokter die toevallig voor anker ligt en hulp kan bieden bij een ongeval. Meer en meer komt het ook op structurele basis voor: zeilers die projecten opzetten om de mensen die ze ontmoeten te helpen. Een ander voorbeeld is Romany Star. Paul en Bonnie bezochten het prachtige eiland Niuatoputapu, onderdeel van het koninkrijk Tonga. In 2009 raasde een tsunami over het eiland. Die eiste mensenlevens, gebouwen en de oogst op. Met veel moeite krabbelde het eiland overeind. Er is weer een school, maar nauwelijks lesmateriaal. Laat staan computers. Paul is een computerkenner, dus die ging aan de slag en knutselde van drie kapotte computers weer een werkende in elkaar. Een druppel op de gloeiende plaat voor de 113 leerlingen van de middelbare school. Gefrustreerd zeilden ze verder. Onderweg rijpte een plan en een pagina op een crowdfunding website. In Nieuw-Zeeland maakten ze een deal met een tweedehandscomputerwinkel en naarmate de donaties toenemen, groeit ook de stapel laptops. Ze gaan ze zelf naar Niuatoputapu brengen in het komende seizoen.

Zeilers en zingeving

Tussen zeilers onderling is er best wel wat discussie over dit soort hulpverlening. De een vindt het geweldig, de ander vindt dat je je als westerling niet te veel moet bemoeien met de systemen in een land. “Gewoon je toeristendollars achterlaten, daarmee help je ze het meest” is de redenatie. De waarheid zal in het midden liggen. Veel zeilers hebben een sterke behoefte aan zingeving gedurende hun reis. Op deze manier vinden ze een doel om hun kennis en talenten te gebruiken. En profiteren mensen in afgelegen gebieden ervan. Zeker op de eilanden in de Stille Zuidzee is hulp vaak ver te zoeken. Niet alleen in afstand, maar ook in de kosten van het vervoer naar een hoofdeiland waar bijvoorbeeld een ziekenhuis is. Veel van de gemeenschappen op de afgelegen eilanden zijn agrarisch of gericht op de visserij. Daar gaat simpelweg niet zoveel geld om; mensen kunnen leven van het land en de zee. Een reis naar de dichtstbijzijnde grote stad is dan een hele onderneming. Een club als Sea Mercy speelt daar ook op in. Zij vragen jachten, bij voorkeur catamarans, om dokters te vervoeren naar afgelegen eilanden. Een catamaran is stabieler en kan eventueel gebruikt worden voor kleine ingrepen. Hun focus is ook het regelen van hulp na orkanen. Een land als bijvoorbeeld Fiji kent zoveel eilanden dat onmogelijk meteen hulp op al die eilanden geboden kan worden. Dus Sea Mercy regelt jachten die erheen gaan om dingen te brengen of anderszins hulp te bieden. Na orkaan Winston lag een superjacht twee weken bij een eiland met z’n watermaker fulltime aan. Daarmee werd een heel dorp van water voorzien totdat de normale systemen weer werkten.

Hoort, zegt het voort

Paul en Bonnnie op Romany Star

We luisteren naar Frances die enthousiast verder vertelt over alle contacten die ze al hebben gelegd voor de fondsenwerving voor hun project. “Ik heb zo’n bewondering voor jullie” zegt Wietze. Ik deel z’n gevoel: “we voelen ons bijna egoïsten vergeleken bij jullie. Naast wat schoolspullen brengen of reserve-benzine geven hebben wij eigenlijk alleen maar genoten van de eilanden”. “Ach” reageert ze, “jullie zijn toch best goed in het achterlaten van toeristendollars?” Met z’n vieren zitten we te schateren van het lachen. “Maar serieus” zegt Frances. “Wil je er over schrijven? Het gaat niet alleen om ons project. Het gaat me er meer om dat mensen zich realiseren dat ze tijdens hun reis leuke dingen kunnen doen die goed zijn voor de gemeenschappen waar ze terechtkomen”. “Komt voor elkaar!” roep ik met een brede glimlach.

Whangarei, Nieuw-Zeeland, april 2018

Meer weten of een bijdrage leveren? Dit zijn de websites:
www.eyeglassassist.org
www.gofundme.com/computers-for-tongan-schools
www.seamercy.org

Bekijk hier de vorige column