Niets zo leuk om als gezin samen te zeilen. Maar het vergt ook aanpassing van alle partijen. Als ze klein zijn, moet je opletten dat ze niet overboord stuiteren. Als die lijven gaan groeien en ze een eigen mening krijgen, willen ze niet altijd mee. Zeven ouders gunnen ons een eerlijke blik in hun boot: hoe doe je dat, zeilen met kinderen?
Dit artikel is eerder gepubliceerd in Zeilen editie 06/2019
Baby aan boord
Peter Schermer (32), Sanne Straver (32) en Bente (1)
Boot: Ostara, een Victoire 933
Vaargebied: IJsselmeer, Wad en Scandinavië
Favoriete tijdverdrijf: In de Curver-kist spelen in de zon met Tommie of Haas
De kerstvakantie is niet de meest voor de hand liggende vakantie om met een baby op pad te gaan. Toch zeilde onze Bente in de vijfde week van haar jonge leventje mee naar Vlieland, om daar samen met opa en oma de jaarwisseling te vieren. Is dat verantwoord of niet? Onze insteek was en is: zolang het aan boord te allen tijde net zo warm en droog is als in een huis, moet het kunnen. De Sig-Marine dieselkachel weet onze Victoire 933 al een aantal jaar heerlijk warm te stoken. Ook hebben we een afritsbaar kleedje achter aan de buiskap laten maken, zodat de warmte beter binnen blijft tijdens het naar buiten stappen.
Al snel merkten we dat kleine Bente haar draai gevonden had. Een papa en mama de hele dag zo dichtbij, dat is voor een baby een waar paradijs. De praktijk leert wel dat varen met een baby wat afspraken vereist. Je moet je aandacht op het juiste moment verdelen. Dat betekent even de kleine meid in de Maxi-Cosi zetten voor een sluispassage, of een papa die even solo vaart, terwijl de rest van het gezin onderdeks doorgaat met flesjes en luiers. Gek genoeg komt die vieze luier altijd op het moment dat je net wilt aanleggen of een reef wil steken. Door goed af te spreken wat je eerst doet, voorkom je stress. Iets wat de voelsprieten van een baby kraakhelder ontvangen, en wat naar ons idee veel invloed heeft op de mate waarin een kind zich fijn voelt aan boord.
Een half jaar later staat de zomervakantie voor de deur. In anderhalve week weten we de Zweedse westkust te bereiken. Ostara is in de voorafgaande weekenden nog meer thuis geworden. Hier ligt weer ander speelgoed dan thuis. Vanuit de draagzak op mijn buik geniet Bente van het glinsterende water. Nu ze zelf blijft zitten, vindt ze het heerlijk om rechtop te zitten in een Curver-bak, die ook dienstdoet als badje. De wandelwagen gaat eigenlijk nooit meer mee; die neemt te veel ruimte in beslag. Een goede draagzak is wel erg handig, zeker tijdens het van en aan boord stappen. Vooral de stap van boord in de rubberboot is fijn met een draagzak, omdat je beide handen vrij hebt. In de Zweedse Scheren is Bente veel bij ons in de kuip met haar speelgoed. Met langere stukken zeilen zijn de loodskooien favoriet. De omgekeerde rugleuning voor de kajuitbank creëert een babybox waarin gespeeld en geslapen wordt. Ook mama doet graag een slaapje mee. Er is toch niks lekkerders dan samen met mama een slaapje doen, terwijl het water langs de romp bruist?
Tips
Bente stelt ons voor een nieuwe uitdaging: ze is net begonnen met lopen. Gangboord en voordek zijn verboden terrein. De transparante spatkleden naast de kuip blijken geen overbodige luxe: ze bieden beschutting en houden Bente aan boord als mevrouw op de kuipbank staat. Een tip die wij van vrienden kregen en graag weer doorgeven: wanneer een zwemvestje bij een dreumes of peuter voor tranen zorgt, probeer dan eens een gordeltje. Als je het gordeltje vastmaakt aan een lijn die loopt via een blok op de achterstag, heeft je kind veel bewegingsvrijheid maar kan het onmogelijk overboord stappen.
De wereld als klaslokaal
Tjaart (52), Mariska (46) met Linde (12), Berber (3) en soms Luuk (15)
Boot: Zouterik, een Koopmans Jantine IV
Vaargebied: Wij komen van Texel en varen sinds juli 2018 voor onbepaalde tijd de wereld rond
Favoriete tijdverdrijf: Ons favoriete spelletje is het Amsterdam Onbewolkt-kwartet dat we kregen toen we Amsterdam verruilden voor Texel om onze reis voor te bereiden
Ik ga op reis en ik neem mee… Oh jee, vier boodschappenkratten met schoolboeken!” Linde wist niet wat ze zag toen het lespakket een paar weken voor vertrek arriveerde. Ze schrok niet alleen van de omvang, maar zag ook als een berg op tegen naar school gaan aan boord. Ik dacht vooral: “Waar laten we in vredesnaam al deze boeken?” Acht maanden later heeft alles een plekje gekregen en hebben we een ritme gevonden in het lesgeven op onze varende school. Maar dat ging niet zonder slag of stoot. Linde zit in de brugklas en wij hebben gekozen voor een volledig lespakket van de Wereldschool. Dat bevalt ons goed: er is structuur, er zijn leraren en leraressen, er is een mentor en er is feedback op Lindes onderwijsprestaties door de toetsen die ze maakt. Er is één grote maar: het is niet eenvoudig iets te leren in een lokaal dat altijd beweegt, schuin ligt of stikheet is. Of met een jengelend zusje om je heen. Hoe laat je je kind binnen schoolwerk maken, terwijl buiten het blauwe water om een zwempartij roept? Lesgeven aan boord heeft ons in de afgelopen maanden twee belangrijke lessen geleerd: durven loslaten en vertrouwen op onze intuïtie. Bij aanvang van het schooljaar volgden we braaf het schema van de Wereldschool. Dit voorzag in zo’n 6 tot 8 lesuren per dag inclusief huiswerk. Dat lukte tot en met Portugal nog aardig. We lagen meer voor anker dan dat we vaardagen hadden en ontmoetten nog niet zoveel andere boten. Maar naarmate we meer en langere oversteken maakten naar Madeira, de Canarische Eilanden en Kaapverdië liep Lindes achterstand op en zakte haar motivatie. Alle andere kinderen waren aan het zwemmen (want basisschool en dus aanzienlijk minder lesuren per dag) terwijl zij zat te zweten in de kajuit.
Bovendien merkten we dat het lesmateriaal soms ver van haar dagelijkse belevingswereld af stond. Een les voor natuur- en scheikunde over de werking van centrale verwarming is lastig toepasbaar als je zelf continu in temperaturen van meer dan dertig graden Celsius verblijft. Ook begon het te wringen tussen onze brugklasser en haar zusje van drie die bij elke maning tot stilte harder begon te blèren om aandacht.
Dat alles bracht ons tot een belangrijk inzicht, en parallel daaraan tot een nieuwe visie op het onderwijs aan onze brugklasser: onze boot en de wereld om ons heen zijn één groot levend klaslokaal. Sindsdien richten we het onderwijs daarop in. Die lessen over centrale verwarming buigen we om tot een presentatie over onze energiehuishouding met zonnepanelen en windmolentje. Een presentatie voor biologie over een dier wordt een presentatie over ons bezoek aan de jungle van Suriname. En als we in het Caribisch gebied besluiten waar we het orkaanseizoen gaan doorbrengen, springen we met aardrijkskunde naar het hoofdstuk dat gaat over orkanen en overstromingen in plaats van een topografietoets over Nederlandse hoofdsteden te maken. De Wereldschool ondersteunt deze aanpak van harte. Maar misschien wel de belangrijkste verandering is dat we het lesschema van de Wereldschool hebben losgelaten. Soms doen we een paar dagen geen schoolwerk omdat we net in een prachtige baai met snorkelmogelijkheid liggen. Andersom betekent dit ook dat de ‘levende lessen op locatie’ veel meer betekenis krijgen en beter beklijven bij Linde. Sinds deze ommezwaai is de stemming aan boord aanmerkelijk verbeterd. We vertrouwen erop dat Linde hoe dan ook een zee aan ervaring gaat opdoen. Onze grootste bevestiging kregen we van onze zeilvrienden van Kandu. Hun zoon Bryce (nu 17) heeft tijdens de vier jaar van hun wereldreis geen structureel onderwijs gevolgd. Alleen een jaar Franse les tijdens hun verblijf in Frans-Polynesië. Ze zijn nu weer thuis in Californië en tijdens de intake van Bryce op de universiteit van zijn keuze, bleek dat hij in die vier jaar tijd slechts een half jaar kennisachterstand had opgelopen. Met onze Linde komt het dus wel goed!
Tips
- Durf het standaard curriculum los te laten en gebruik je ankerplek of eiland van dat moment als inspiratie. Spring naar het hoofdstuk over vulkanen als je op Lanzarote bent, ook al is dat onderwerp eigenlijk nog lang niet aan de beurt.
- Laat je kind vier lessen van hetzelfde vak op een dag doen, in plaats van vier verschillende vakken. Zo voorkom je zeeziekte, gedoe en tijdsverlies als je iedere keer de nieuwe boeken moet zoeken.
- Bij meerdere kinderen in diverse leeftijdscategorieën: neem het andere kind mee zwemmen, de wal op of ga samen klusjes doen. Dat voorkomt irritatie bij het broertje of zusje dat hard zit te werken.
Gezocht: zwemtrap
Mendel (48), Minouche (32) en Ruben (17) en Philip (17)
Boot: Tjæreblomst, een one-off van 9 meter Vaargebied Vierkant Noordzee, maar voornamelijk Nederlandse wateren
Favoriet tijdverdrijf: Na een goede dag zeilen of klussen met een boek in de kajuit
Favoriet YouTube-kanaal: Mads van SailLife, elke zondag een nieuwe ‘fix’!
De boot is leuk, maar voor een vakantie met twee puberzoons is hij net iets te klein. Niettemin gaan we in de zomer van 2016 op pad, naar de Wadden. Het is eind augustus en warm. De mussen vallen van het dak. De enige goede plek bij deze temperaturen is vooral ín het water, in plaats van erop. Onze eerste zeilervaring als gezin bestaat dus uit lange hete dagen, zonder wind, met een bijzonder stabiel hogedrukgebied én een Markermeer dat verontrustend snel verandert van een toch al troebel water naar een spinaziesoep met groene vlokken.
Van Amsterdam varen we naar Hoorn, waar we in de oude binnenhaven gezellig beschut liggen. De 19 mijl leggen we af met een gemiddelde van 2,9 knoop, want de wind is nog steeds zoek. Van Hoorn naar Enkhuizen gaat het de volgende dag nog langzamer: 15,7 mijl met 2,2 knoop.
Op onze boot zit in het gangboord een bevestiging voor de losse zwemtrap, die veelvuldig overboord hangt. Zeereling los en hup, met z’n allen het water in. De lage snelheid deze dagen komt voornamelijk doordat we met z’n vieren vooral naast de boot zwemmen. We proberen hoe hard we haar zwemmend kunnen voorttrekken. Of we testen hoe hard we kunnen zwemmen. We zijn geen topsporters en 0,8 knoop is zo’n beetje de max als we niet na 25 hijgend aan een landvast-met-stootwil willen hangen. De motor pruttelt gezellig mee en uiteindelijk komt Enkhuizen in zicht. We klimmen aan boord, geven meer gas en laten ons opdrogen in de zon. Ruben roept: “De trap!” We kijken naar het gangboord, en ja, daar hangt de trap, scheef aan zijn beugel, half overboord. Ruben loopt erheen, grijpt mis en ziet de trap overboord gaan.
Zoals een goede zeeman betaamt, grijp ik kordaat in en zeg: “Blijf wijzen, we doen een man-overboord.” We wijzen, we kijken, en we zien langzaam de trap de diepte in zinken. Niet voor één gat te vangen, bepalen we de positie waar de trap is gezonken en kijken met de fishfinder of we kunnen zien waar hij ligt. Mooi niet dus. De trap is weg – en daarmee ook onze toegang tot verkoeling.
In Enkhuizen komen we erachter dat we qua wind en actieradius het uiterste puntje van onze zeilvakantie wel hebben bereikt voor de tijd die we ervoor hadden. Het weer slaat eindelijk om zodat de verkoeling letterlijk uit de lucht komt vallen. Omkeren en terug naar Amsterdam dus. De Wadden hebben we nooit gehaald en die zwemtrap is deel van de familiegeschiedenis geworden.
Wat ons tot de dag van vandaag verbaast is dat op dat moment helemaal niemand op het idee kwam om achter de drenkeling aan te springen.
Tips
Onze jongens lopen het best op walstroom. Door de kajuit liggen verlengsnoeren zodat de iPads opgeladen kunnen worden. Ook onderweg willen ze nog wel eens naar beneden duiken. Buiten die walstroom is de beste tip: geef iedereen een taak. Een kleine verantwoordelijkheid als een lijntje in de sluis kan er al voor zorgen dat later spontaan ook andere dingen worden opgemerkt. Voor je het weet wordt met de multimeter even het hele boordnet doorgemeten – gewoon, omdat het leuk is.
’s Avonds doen lange potjes Uno aan de geïmproviseerde kuiptafel wonderen. Ineens is het dan zo donker dat het verschil tussen groen en blauw verdwijnt. Dan is het tijd om naar de vleermuizen te kijken.
Gást, lozen!
Nils (47) vormt met zijn kinderen Lars (16) en Britt (15) een samen gesteld gezin met Jet (48). Ruben (21) en Eva (17) van Jet zijn er om de week.
Boot: Camelot, een First 40, maar ten tijde van dit verhaal voeren we met Diricawl, een Brin de Folie
Vaargebied: Zeeuwse Delta
Favoriet tijdverdrijf: Ook deze kinderen doen het het beste aan de walstroom. Nils houdt van klusjes, Jet kijkt graag (mensen, zeehonden, bruinvissen)
Als samengesteld gezin moet je altijd maar hopen dat het met de kinderen onderling ook een beetje klikt. een gezamenlijke hobby vinden met vier kinderen in de pubertijdleeftijd: het is een onmogelijke opgave. Nils en zijn kinderen Lars en Britt waren surfers toen ik ze leerde kennen. Nou ja, Nils surfte. Lars soms, als er geen voetbal was. Britt als ze niet kon gaan paardrijden. Mijn eigen kinderen, Ruben en Eva, zijn met een vader met een watersportbedrijf en een moeder met een jachtje nu al overboat; ik hoop dat het met de jaren weer goed komt. Dus samen zeilen zit er niet in. Hooguit met de boot eens een weekendje ergens heen om ergens lekker te gaan eten – maar het liefst willen ze dat Nils en ik met zijn tweeën gaan zodat zij thuis het rijk voor zich alleen hebben.
Al jaren doen we mee met Diricrawl aan de Mosselrace in Yerseke. In 2017 dreigde een serieus bemanningsprobleem: niemand van onze vaste opstapploeg kon, zo midden in de vakantie. Zullen we de race met de kinderen varen? Ze zijn immers dol op mosselen? Het lukt ons om twee tieners mee te krijgen: een van hem en een van mij. Met zijn vieren kunnen we die Brin de Folie prima varen. Net wat extra handjes en gewicht. Als we in de haven aankomen, kijken onze pubers licht verbaasd om zich heen: zoveel beweging om half negen ’s ochtends op een zonnige zaterdag. De haven uit en naar de startlijn, ze weten niet wat ze zien. Eenmaal in de wedstrijd wordt hun belangrijkste taak om in de rail met de beentjes over de muur bruin te worden: wat hen betreft is de dag geslaagd. Wat ons betreft ook: het is heerlijk opkuisen richting de Zeelandbrug. Spinnakeren met zijn tweetjes hebben we al eens eerder gedaan, dus zonder twijfel trekken we voor het ruime rak die grote roze lap uit de zak. Met een beetje geluk kunnen we in een streep reachend naar de finish. Nils dirigeert zijn zoon naar de lier aan lij en gaat zelf aan loef staan: “Als ik zeg ‘trim’, dan ga jij draaien, oké?” Lars lijkt er niet geheel en al gerust op, maar trimt braaf als zijn vader het roept.
De wind trekt nog wat verder aan en af en toe verlies ik de macht over het roer. “Lozen!” roep ik dan, waarop Nils de schoot wat laat vieren. Niet altijd, want eigenwijs als hij is, houdt hij die finishlijn in het oog, die nét bezeild lijkt. Soms is even uit het roer gewoon goed voor de hoogte.
“Trim-trim-trim!”. Lars draait zich een ongeluk. “Lozen…!” Eva’s voeten raken het water. “Trim!” en Lars ziet aan lij het water weer dichterbij komen. “Mama, moet dit zo?” vraagt Eva ongerust, maar zij weet ook dat als ik geen antwoord geef, ik het er misschien niet mee eens ben, maar dat er nog geen bloed uit stroomt. Nog tien meter naar de finish, nog vijf…“Toet!” We worden afgetoeterd. “Zijn we klaar?” vraagt Eva en ik antwoord bevestigend. Dit is voor Lars het teken om op te staan van zijn plekje bij de lier en zijn vader eens goed de les te lezen. Hij gaat voor hem staan. “Gást! Als Jet zegt ‘lozen’, dan moet je ook lozen, ja! Ik ging bijna dood daar beneden! We lagen bijna om! Gevaarlijke gek!” Woest stampt hij de kajuit in. Hij voetbalt inmiddels in de selectie.
Van lichtmatroos tot zeezwerver
Jasper (48) met Tom (14) en Puck (16)
Boot: Kiriwiri, catamaran
Favoriet tijdverdrijf: Vroeger: Lego, knutselen, bijboot, hangmat, lezen, spelletjes, jutten. Nu: schiemanswerk, lezen, zeilen, surfen, vliegeren, spelletjes, leren navigeren en manoeuvreren
“Papa, die boot is kapot!” Als ze wist hoe het moest, had ze de KNRM opgeroepen. En gelijk heeft dochter Puck van drie en een half jaar oud. Het ziet er niet uit. Levensgevaarlijk. Dit kan niet de bedoeling zijn. Huizen in die staat worden afgebroken. Bomen die er zo aan toe zijn worden omgezaagd. Het valt niet mee om mijn kleine zeemeermin uit te leggen dat het normaal is dat zeilboten 30 graden schuinhangen. Sterker nog, dat er mensen zijn die dat voor hun plezier doen. Ik kom meteen uit de kast: “Jawel Puck, papa is bi. Hij zeilt catamaran én monohull. En dat laatste is ook best lekker.” Toch is het wel heel fijn als luierdragende lichtmatrozen niet in autostoeltjes hoeven worden vastgesnoerd. Nog fijner is het als ze niet van tafel rollen bij het wisselen van die poepluier op volle zee. Het knaagt wat minder aan het geweten als je de kinderen met windkracht zes op zee ergens beneden moet wegstoppen, maar ze met zicht rondom aan tafel bootjes in elkaar kunnen plakken. Die tafel is gelijkvloers met de kuip zodat ze meer meekrijgen van wat er buiten gebeurt. Als ze willen, kunnen ze meteen de kuip instappen, ook al vereist dat wel wat discipline. De regel is: zwemvest aan zodra je je voet buiten de kajuit steekt. Volgens het train-the-trainerprincipe drillen de kinderen zelf hun vriendjes, met behulp van onze zwemvestdragende bootmascotte. Het zit er zo ingehamerd dat een slaapwandelende Puck van vijf jaar oud na een bezoek aan het toilet tot tien keer toe vergeefse pogingen doet om haar zwemvest aan te trekken. Het slaperige beentje gaat net niet ver genoeg omhoog om door de kruisband te stappen. “Toe maar Puck. Lekker slapen. Morgen gaan we weer varen, dan mag je zwemvest weer aan.” Maar vroeg of laat komt er toch geweld aan te pas om kinderen aan boord te krijgen. Schmink, hoofdoeken en zwarte lapjes maken van acht schattige kinderen een levensgevaarlijke kapersbende. Papier, een theezakje en een lucifer zorgen voor de antieke schatkaart die Roodbaard op de boot had laten liggen. Bestemming Ooltgensplaat wordt Piratenstad. Een tapijtrol wordt een kanon en trekrotjes aan een paar oude stukken lijn zorgen voor genoeg kabaal en een beetje dreigende rook waarmee we Piratenstad innemen. Op naar de schat, bestaande uit chocolade dukaten en daarna uitstuiteren in de speeltuin. Inschepen voor de terugreis van een heel half uur. Afschminken duurt aanzienlijk langer, dus dat mogen de eigen ouders voor hun rekening nemen nadat de gediplomeerde piraten thuis zijn afgeleverd.
Vier Curver-dozen met speelgoed, spelletjes en knutselspulletjes blijken ruim voldoende voor vijf weken vermaak. “En toen belde jij mij… er is geen telefoon… wacht even, dan maak ik die van Lego.” Eigenlijk vier dozen en een beetje, want een peilkompas is ook bere-interessant. Onderweg vinden we uit dat met een Jip en Janneke-uitleg kinderen van zeven jaar oud een kruispeiling kunnen maken. Ze kunnen ook uitstekend op de uitkijk staan. Het duurt even voordat de lage grijze wolken als stukje Engeland worden gezien, maar dan slaakt Mega Mindy een kreet die meer dan een extra oorlam Chocomel waard is, ondersteund door gejoel van Kapitein Haak. Op de terugweg gaat het er anders aan toe.
“Tommie, kun je je al voorstellen dat je over een week weer lekker thuis bent en in je eigen bedje ligt?”
Stilte. “Kunnen we dan niet langer wegblijven?”
“Ja, misschien wel een keer zes weken Tom, maar vijf weken is al heel grote luxe. Dat kan meestal niet met werk en jij moet ook weer naar school”.
Stilte. “En als ik klaar ben met school?”. “Dan ga je misschien wel studeren of ga je zelf werken. Dan heb je waarschijnlijk minder vakantie”.
Stilte. “En… als ik klaar ben met school, voordat ik ga studeren?” Yes! That’s my boy.
Tips
Een boot is voor kinderen een huis, een avontuurlijk vervoersmiddel, maar ook een grote bak met speelgoed. Het spelen met de bijboot, luieren op de giek en hutjes bouwen onder dek is bekend vertier.
Het bootsmansstoeltje aan de giek is een hele fijne schommel. In datzelfde stoeltje, maar dan wat hoger in de mast, kunnen ze met een verrekijker zelf nieuwe vriendjes zoeken. Maar ze kunnen ook al snel wat bijdragen aan het echte werk aan boord. Als je je kinderen een lijn leert werpen, dan kunnen ze al snel veilig meehelpen met aanleggen. Navigatie kun je ze spelenderwijs stap voor stap aanleren, te beginnen met het afpassen van afstanden op de kaart. Met de dagelijkse motorcheck, een aantekening maken in het logboek en daarna zelf de motor starten hebben ze alweer een streep of ster op de schouders verdiend.
Overal ter wereld een streepje voor
Paul (42) en Cassandra (39) met Lucas (2), Victor (3) en Katie (6)
Boot: Dappere Dodo, een catamaran
Vaargebied: De wereld rond, op dit moment in Panama
Favoriete tijdverdrijf: Duplo. Bij zwaar weer maken we van de kuipbank een loungebank en zetten we een luisterboek op
Video’s: De familie maakt korte filmpjes van hun vaargebieden en het leven op zee. Zoek op YouTube naar het kanaal Sailing Dodo
In Suriname tilt een Samaracaans jongetje van een jaar of zes Lucas op en loopt met hem weg richting een boom. Lucas vindt het prima en blijft rustig in zijn armen zitten, of meer hangen. Victor raapt iets op van de grond en een ander jongetje laat hem gelijk zien dat dit fruit is en hoe hij het moet eten. Ondertussen trekken drie meisjes Katie mee en beginnen enthousiast aan haar haar te voelen. Wat raar, dat blonde haar! Daar moeten ook van die vlechten in zoals ze zelf hebben! Ze gaan ijverig aan de slag. Ik maak een filmpje van de meiden en laat dit aan ze zien. Ze vinden het geweldig! Ze beginnen gelijk te dansen en willen telkens zichzelf terugzien. Vanuit mijn ooghoek zie ik hun moeders komen aanlopen en we raken al snel in gesprek. Dit zijn de mooiste momenten van het varen met onze kleine kids: overal ter wereld werkt hun aanwezigheid ontwapenend. Niet alleen zijn de douanepapieren verdacht snel geregeld wanneer de blonde koppies in het vizier zijn, ook krijgen we overal gelijk brede glimlachen als we aan wal komen met onze kids. Katie is al op haar eerste kinderfeestje geweest in Frans-Guyana en we ontmoeten overal ouders. Natuurlijk: kleine kinderen zijn ook veel werk. Maar het zeilen rond de wereld is zoveel leuker met kinderen.
Uiteraard hebben we onze boot op varen met de kleintjes aangepast. Dat begint al met de keuze van onze boot: een catamaran. Iets heel anders dan onze vertrouwde Victoire, maar geen steile trap naar beneden, minder schuin gaan en veel speelruimte. Katie is leerplichtig, maar gelukkig vonden we het LOVK: het Landelijk Onderwijs voor Varende Kinderen. En dat is niet alleen gratis, maar ook nog eens heel goed en we voldoen aan de leerplicht. Verder zijn de praktische aanpassingen vanzelf gekomen. Als we voor anker liggen maken we achter de boot een zwembadje van goedkope zwemnoodles met een oude schoot erdoorheen. Zo drijven ze niet zomaar weg. Er wordt veel gespeeld met Duplo en Smartmax, wat we makkelijk onderin kledingkasten stouwen in flexibele opbergzakken: ideaal.
Afvalmanagement is belangrijk aan boord, helemaal met kids. Het leek me niets om bij een mooi eilandje aan te komen met vuilniszakken vol plastic luiers. Daarom hebben we geïnvesteerd in moderne wasbare luiers met papieren inleggers. Ook maak ik zelf billendoekjes die direct over boord kunnen: gewoon keukenpapier besprenkeld met wat aangelengde babyolie en -shampoo.
Ik was bang dat de kinderen zich zouden gaan vervelen aan boord, maar dat is nog nooit gebeurd. Op de oceaan begint een dag met een rondje vliegende vissen verzamelen.
Onze driejarige is gek op vissen en het favoriete speelgoed is dan ook met stip het visnetje. Hij slaapt er nog net niet mee. Er wordt veel geknutseld en als ze toe zijn aan beweging dansen we samen in de kuip op K3. In Marokko kochten we een gekleurde discolamp op batterijen voor 8 euro: een groot succes.
En eerlijk is eerlijk: onze tv is een belangrijk stuk speelgoed. Bij vertrek kregen we van familie stapels kinderdvd’s. Op Koningsdag kocht ik er nog wat bij, waardoor we wel 200 stuks aan boord hebben. Ze worden vrijwel dagelijks bekeken. Ook hebben we een Optimistje mee. Over de hele wereld zeilen kinderen in Optimisten en het leek me voor onze oudste een mooie manier om vrienden te maken. Maar eerlijk gezegd is het er nog amper van gekomen: we maken al zoveel mee!
Het minst leuk zijn de zorgen die je je kunt maken over kleine kids en water. Gelukkig wegen de leuke dingen hier ruimschoots tegenop: samen visjes vangen, samen strandjes en beestjes ontdekken, samen dolfijnen zien of simpelweg over zee staren. Kortom zeeën van tijd met je opgroeiende kinderen om samen de wereld te ontdekken: welke westerse man of vrouw heeft tegenwoordig nog deze ongekende luxe?
Tips
- Via ouders komen we ook snel bij (basis)scholen terecht. We hebben een kleine draagbare beamer en geven presentaties in de klas over Nederland en het wonen op een zeilboot. Met open mond luisteren de kinderen en vertellen dan enthousiast over hun eigen land.
- In Oostenrijk bestelden we een kleine wasmachine, een Babynova van het merk Eurodora. Absoluut onmisbaar aan boord.
- De Wereldschool kost al snel duizenden euro’s per jaar en je voldoet hiermee niet aan de leerplicht. Voor kleine kinderen (tot en met 7 jaar) is het LOVK een perfect alternatief: wij vinden ze geweldig.
- De wasbare luiers verminderden ons afval enorm en bevallen goed: we kochten ze van het merk Totsbots. Door de flexibele speelgoedzakken kunnen we makkelijk veel speelgoed stouwen aan boord en deze makkelijk gebruiken. Play&Go heeft ze zelfs met ankertjes.
- In Spanje kregen we een opstapper die meehelpt met de kids. Zo heb je ’s nachts een wachtje minder en kun je ook eens met zijn tweeën van boord.
- We hebben een net rond de gehele boot gemaakt en elk gaatje gedicht. Dat geeft ons rust.
- Voor anker kan het soms flink waaien of stromen, maar toch willen kids altijd zwemmen. Voor vier euro per stuk kochten we een paar zwemnoodles en maakten daarmee een veilig vangnet achter de boot.
Heel erg genieten
Ilse en Merien van LooRemijn met Jikke (40) en kleinkinderen Simone (11), Vivian (4), Renée (2) en Krijn (1)
Boot: Hardebolle, een Grand Soleil 34.1
Vaargebied: Zeeuwse Delta, Engeland, Frankrijk en de Oostzee
Favoriet tijdverdrijf: Yahtzee en krabben vangen
Op onze zeilboot Hardebolle voert nog altijd de pret, de vreugde en het genieten van het samenzijn de boventoon. Vroeger samen met onze kinderen, dochter Jikke en zoon Bouw, tegenwoordig met onze kleinkinderen, Simone, Vivian, Renée en Krijn. Wat zorgde er nu voor dat de tochten die we maakten onvergetelijk werden? Daar heeft onze zeilboot Hardebolle een groot aandeel in gehad, dat weet ik zeker. Op een boot is er tijd en aandacht voor elkaar. Je gaat samen op avontuur – de wereld in, op ontdekkingstocht in stad, dorp, natuur, cultuur om je heen. Er is zorg(zaamheid), een bepaalde verantwoordelijkheid, zelfredzaamheid en het rekening houden met elkaar. Op een boot is het tonen van eigen initiatief niet alleen prettig, maar ook nuttig. Je leert gemakkelijker contact te maken met andere mensen of kinderen. Op de boot is dit alles snel inzichtelijk. In Engeland spreken ze over building a character. Misschien hebben ze wel gelijk.
Met de kleinkinderen op de boot is het vooral heel erg genieten. Twee van die heerlijk slapende kinderen in de punt, met rode konen van de hele dag buiten zijn, moe van het spelen in de grote zandbank die het eiland Archipel in de Grevelingen is. Veel heb je niet nodig: een schep en emmer voor het schelpen zoeken, een bal en de broodplank als tennisraket. Je eigen spelletjes verzinnen en daarvoor regels maken. Van de duinen af roetsen, zwemmen, krabben vangen, een graf maken voor Robinson Crusoë, letters erop met zand of van schelpen, een kruis van ‘wrakhout’ (touwtje uit de bakskist). Ontdekkingen doen: “Hé, onder die stenen zitten allemaal duizendpoten (zagers).” Pannenkoeken eten op het picknickkleed, limonade drinken, ’s avonds barbecuen en daarna als het donker is een feestje bouwen met ‘vuurpotten’.
Van een ‘oude’ kapitein die ooit op de Stenaline voer tussen Hoek van Holland en Harwich leerden de kinderen hoe ze vuurpotten moesten maken: neem een blikje limonade, drink het leeg en draai met de blikopener de bovenzijde eruit. Vul het blikje met oude in stukjes geknipte katoenen t-shirts of onderbroeken en giet er lampenolie bij. Zoek een platte steen waarop de vuurpot stevig staat en steek de pot aan.
Het is een beeld dat voor altijd in mijn geheugen staat gegrift, dankzij de oude kapitein: de kinderen op een rij, boven op het duin, met de andere kinderen die ook op het eiland waren. Kijkend naar de maan, de sterren, de vliegtuigen, de satellieten, luisterend en verhalen vertellend, bij de vuurpot. Onvergetelijk!
Tips
• Bewaar als de kinderen nog klein zijn het ‘echte’ zeilen voor later. Ga wel de haven uit en zoek het avontuur. Gewoon even om een boodschap of iets lekkers in een andere stad of dorp en neem de picknickmand mee. Ze kunnen helpen met vullen en opeten. Als toetje kunnen de kinderen in een oude koekenpan, op een nog warme barbecue, pannenkoeken bakken.
• Zorg voor een standaard kinderuitrusting: potloden, viltstiften, papier, lijm, schaar, afplakband, grote dobbelsteen en een kookwekker. Ze zullen snel uitvinden wat ze ermee kunnen. Laat in de vakantie het zeilen alleen een middel zijn om ergens te komen.
• Nu maken we met Hardebolle flinke tochten waar we vroeger niet aan toekwamen – en komen de kinderen en kleinkinderen ons opzoeken in bijvoorbeeld Kopenhagen. Maar als we terug zijn van zo’n lange vaarvakantie, hoppen we op ’t Veerse Meer van strandje naar stadje en andersom, barbecueën en spelen we op het strand, al zwemmend en krabben vangend. Of ik ga een dag met de dames op stap. Met z’n allen samen genieten van hetgeen we door willen geven en mee willen geven. We weten waarom.
e5ih4b