Nieuws

Deel VIII: De bouw van ons droomjacht

Kleine reis door ons denkproces: van diesel naar elektrisch

16:30

Over een uitdaging gesproken: zelf een boot bouwen en dat ook nog eens met je wederhelft. Velen moeten er niet aan denken, maar Mark en Sandra Couwenberg wel. Het stel is druk bezig om hun droomboot eigenhandig te realiseren. Hoe dat project, dat zijzelf ‘een krankzinnig plan’ noemen, verloopt? Dat lees je hieronder.

Klik om deel Ideel IIdeel IIIdeel IVdeel V,  deel VI en deel VII te lezen.

In eerdere edities schreven we over onze plannen om onze eigen zeilboot te bouwen, gebaseerd op ons eigen ontwerp. We lieten het bouwproces zien van het maken van de romp, het lamineren en eindeloos schuren en plamuren van de romp, de zenuwslopende “operatie romp omdraaien” en het proces van de productie van schuimpanelen voor het interieur. In deze editie gaan we een stapje terug in de tijd en hebben we het over de voortstuwing.

Het is een zeilboot, dus de belangrijkste voortstuwing zijn de zeilen, aangeduid als de “witte motor”. Toch is er ook een krachtbron nodig voor de mechanische voortstuwing. Het oorspronkelijke idee was om gewoon een eenvoudige dieselmotor met een schroefas te installeren. Echter, deze oplossing heeft voor ons enkele nadelen.

Dromen over elektrische voorstuwing

Allereerst hebben dieselmotoren verschillende extra systemen nodig om te functioneren: brandstof, koeling, uitlaat en afstandsbediening. Hoewel er beproefde oplossingen bestaan, brengen ze toch een aantal uitdagingen met zich mee. Veel boten ondervinden problemen door vervuilde brandstofsystemen (eigenhandig ondervonden helaas…), koelwaterinlaten vormen een risico op lekkages en het onderhoud is behoorlijk intensief.

Maar er is meer. Ons schip heeft om verschillende redenen twee roeren nodig. Eén motor met twee roeren werkt niet optimaal, vooral niet bij het manoeuvreren in drukke havens. Twee dieselmotoren met twee schroeven zouden ideaal zijn, maar het is vrijwel onmogelijk om dat in de beperkte ruimte van de boot in te passen.
“Ik droomde al een tijdje van een oplossing met twee elektrisch aangedreven schroeven,” zegt mark. “Dit zou de effectiviteit van de roeren verbeteren, maar ook mogelijk maken om de boot puur op schroefwerking te draaien (één schroef vooruit, de andere schroef achteruit). Echter, dit vereist grote batterijen en daarnaast zagen we ook de noodzaak van een dieselgenerator als range extender. De eerste schattingen leerden me dat zo’n oplossing erg duur, behoorlijk zwaar en tamelijk complex zou zijn. Daarom hielden we vast aan het oorspronkelijke plan: gewoon een eenvoudige dieselmotor.”

Een confronterend gesprek: de overstap naar elektrisch

Mark vertelt: “Tijdens een zakenreis kwam de bouw van ons eigen droomjacht ter sprake. Een dag waar we de hele dag hadden gesproken over elektrische offshore-schepen. ‘s Avonds in de hotellobby vertelde ik trots over onze moderne zeilboot… die op diesel loopt. Dat voelde gewoon niet goed. Mijn collega’s overtuigden me om toch voor een elektrische oplossing te gaan. Dus we wijzigden onze plannen.”
De voordelen van elektrische voortstuwing voor een zeilboot zijn talrijk. Het is nu goed mogelijk om twee kleinere elektromotoren te gebruiken in plaats van één grote, wat de manoeuvreerbaarheid drastisch verbetert. Elektromotoren kunnen bovendien als generator fungeren en de batterijen opladen tijdens het zeilen. Ze zijn veel betrouwbaarder en aangezien we er twee hebben, is er zelfs sprake van redundantie. Daarnaast werd het nu logisch om een elektrische kookplaat en oven te nemen in plaats van een gasfornuis. Gasinstallaties aan boord vormen een extra veiligheidsrisico en het wisselen van gasflessen is ook niet bepaald een geliefde taak.

Range anxiety


Toch bleven we worstelen met de batterijcapaciteit en dachten we dat een dieselgenerator nodig zou zijn als range extender. Dit voelde als een tegenvaller, want dat betekende alsnog alle installaties, onderhoud en het gewicht van een dieselmotor – alleen dan in een kleinere versie. Ons plan werd dus: batterij-elektrisch met twee elektrische schroeven en een dieselgenerator voor extra oplading om “range anxiety” te voorkomen.
Maar we bleven nadenken. We gingen in gedachten ons eerdere zeilgedrag na en beseften dat we de motor op onze oude zeilboot nooit langer dan een paar uur gebruikten. Dit kon makkelijk met batterijen worden opgevangen. Uiteindelijk hebben we daarom besloten om de dieselgenerator te schrappen en het “gewichtsbudget” te gebruiken om de batterijcapaciteit te verdubbelen. Je kunt dan niet dagenlang op batterijen varen, maar dat is een offer dat we bewust brengen. De situatie waarin we dat nodig zouden hebben, zou zelden voorkomen. We kunnen nog steeds stroom uit de batterijen halen, want er is oplading via zonnepanelen. En trouwens: we zijn een zeilboot. Het schip wordt relatief licht met grote zeilen en zal naar verwachting al bij lichte wind goed kunnen zeilen.
Dus ja, er blijft een beetje range anxiety, maar dat wordt ruimschoots gecompenseerd door de reductie in complexiteit, kosten, onderhoud en gedoe. Geen diesel meer bunkeren, geen filters en olie meer vervangen, geen startaccu’s die uitvallen, geen risico op bevriezende koelwaterinlaten, enzovoort.
Dit was een kleine reis door ons denkproces – hoe we van diesel naar elektrisch overstapten.

Last modified: 3 februari 2025
Sluiten