Afsluiters; bijna elke boot heeft er minstens één. Maar welke types zijn er? En wat zijn hun voor- en nadelen? Zeilen geeft antwoord op deze vragen.
Klassiek
Klassiek
Dit type heeft door jarenlang gebruik zijn betrouwbaarheid bewezen. Het bestaat uit een tapse, holle plug in een huis met een holte waar de kegel in past. Met de openingen dwars op de waterdoorvoer van het huis, is de afsluiter dicht. Een kwartslag draait hem open.
Voor:
- Meteen zichtbaar of de afsluiter open of dicht staat.
- Maar één bewegend deel.
- Wordt geleverd als één geheel, compleet met aangefitte bouten.
- Heel gemakelijk te demonteren voor controle.
Tegen:
- Duur.
Schroefafsluiter
Schroefafsluiter
Deze afsluiter werkt als een ouderwetse waterkraan, hij schroeft open en dicht, kan ook gedeeltelijk open staan. Wordt op moderne jachten niet meer gebruikt, nog wel veel te zien op oudere gebruikte jachten. Wanneer deze van het juiste materiaal zijn gemaakt, hebben ze een goede levensduur. Vaak roesten ze in de praktijk.
Voor:
- Geen voordelen.
Tegen:
- Meer risico van verkeerd materiaalgebruik, omdat het uit verschillende componenten bestaat.
- Voldoet niet aan de ISO-standaard, die bepaalt dat zichtbaar moet zijn of een afsluiter open of dicht is.
- Niet gemakkelijk te demonteren voor inspectie.
- Risico dat hij niet meer sluit als vuildeeltjes in de opening komen.
- Kraanafsluiters zijn erg veel gemaakt van gewoon messing, zonder merktekens, dus het is niet te controleren of ze wel van het juiste materiaal zijn.
Kogelafsluiter
Kogelafsluiter
Dit type is bijna universeel toegepast in nieuwe jachten. Met een draaiende bal in het waterkanaal. De bal is doorboord. De doorboring dwars op de waterdoorlaat gedraaid, sluit de kogel af. Een kwartslag brengt de doorboring in lijn met de waterdoorlaat, dan is hij open. De hendel staat in lijn met de doorboring. Zo is altijd zichtbaar of de afsluiter open is of dicht.
Voor:
- Snel en makkelijk te bedienen, de stand is direct zichtbaar.
- Betrouwbaar en lange levensduur, mits van het juiste materiaal gemaakt.
- Minder duur dan klassieke afsluiters, hoewel het prijsverschil kleiner is als dit type van de juiste – duurdere – materialen is gemaakt.
Tegen:
- Neemt veel ruimte in beslag wanneer de grotere maten worden gebruikt die nodig zijn voor kuipafvoer en toilet.
- In grote aantallen gemaakt, meestal van messing zonder merktekens. Daardoor is het moeilijk de goede van de slechte te onderscheiden.
Plastic
Plastic afsluiter
Kunststof afsluiters genieten de voorkeur van veel langeafstandszeilers.
Voor:
- Dit type wordt als geheel verkocht, met aansluitingen bijgeleverd van hetzelfde – juiste – materiaal.
- Geen galvanische of elektrolytische corrosie.
- Nauwelijks onderhoud.
- Goede kwaliteit.
Tegen:
- Niet zo vuurbestendig als metaal – daardoor niet geschikt voor montage in motorruimtes.
- Duurder dan massaal geproduceerde messing afsluiters.
Dat afsluiters eens een probleem gaan vormen is duidelijk. Maar oorzaak nummer 1 is gebrek aan onderhoud. Vraag willekeurige scheepseigenaar maar eens wanneer de afsluiters zijn gedemonteerd voor regulier onderhoud. Elke 5 jaar geheel verwijderen en inspecteren, daarna nieuwe pakking aanbrengen en terugplaatsen.
dankjwel Wim, ik heb het aan mijn adviesrapport aan Kuijpers ingedient als student wtb
Goede kunststof afsluiters kunnen gewoon in machine kamer gebruikt worden , ken vele voorbeelden waar ze in de beroepsvaart worden gebruikt in machinekamer .
Bv havendienst boten in Rotterdam
Kogelkranen hebben nog een groot nadeel: Bij vorst kan het water in de kogel bevriezen en ertoe leiden dat de bak/kraan scheurt.
Plastic kranen zijn niet zomaar van plastic maar van nylon reinforced materiaal Mits geen Chinese namaak zijn deze ook zeer betrouwbaar. Deze kranen zijn ivm corrosie ook en met name geschikt voor aluminium rompen.
Er zijn nu ook kogelafsluiters die een aftapboutje hebben om het water uit de kogel af te tappen als hij dicht staat. Dit type zou ik zeker kiezen als ik de kranen ga vervangen. De meest vorstveilige oplossing volgens mij.
De Engelse, tapse afsluiters zijn vaak van zeewaterbestendig brons. Prima dingen, maar ze vragen wel smering . Een smeernippel in het tapse huis maakt dat smeren heel gemakkelijk.
Kogelafsluiters vriezen niet kapot als ze open staan [ boot op het droge] of als er voldoende antivries in staat. [ in het water] Zou nu bij vernieuwing kiezen voor kunststof.
Die van mij boot zitten er al 24 jaar in de boot (zeewaterbestendig brons en hebben een plug om water uit de holle kamer te laten lopen
Werken nog steeds zeer goed
De plug is er ook voor om het water om de kogel (als de kraan open staat) af te voeren, anders vriest deze als nog kapot.
probleem ontstaat als men de boot met open kogelkranen op de wal zet en de kranen zo laat staan. Het water zit dan nog steeds om de kogel. Dus op de wal de kranen een kwart open laten staan. zodat het water uit de slangen weg kan lopen en om en in de kogel. Er zijn verzekeringen die een boot niet verzekeren als deze met kogelkranen is uitgerust, om de voorgaande reden.
Afgezien van de hierboven genoemde aandachtspunten zijn kogelkranen ideaal.
Dan nog een belangrijke tip zorg dat kogelkranen in een drinkwater systeem voor drinkwater geschikt zijn.
Deze hebben nl een doorboring in de kogel naar de ruimte om de kogel, zodat daar bij langdurige openstand (meestal) GEEN ‘dood’ water ontstaat, slecht voor de gezondheid.
Er zijn ook nog afsluiters onder de naam Flowtech. Iets duurder, maar wel solide. Ook kunststof. En mooi flush aan de buitenkant.
Ik heb kogelafsluiters en de boot overwintert al 6 jaar in het water.
Mijn simpele oplossing voor vorstrisico: steek een rond worstje uit isolatiemateriaal (zoals gebruikt voor tochtafdichting en voor een prikje te koop in de bouwmarkt) in de slang zodat het door de openstaande afsluiter gaat en tot in het buitenwater steekt. Er is nu nog nauwelijks water in de afsluiter en mocht dat bevriezen dan is dat zo gering dat het geen risico vormt. Je kan evengoed een stukje plastic slang gebruiken die je aan de twee einden met een kurk luchtdicht afsluit ( wees wel zeker van de luchtdichtheid!)
Op de METS bij Tru Design nog gevraagd naar de brandbestendigheid van kunststof afsluiters. Het antwoord was dat ze volledig brandbestendig zijn. De buitenzijde wordt wel enigszins aangetast door het vuur, maar de afsluiter smelt zeker niet en verliest zijn functie zeker niet. Door Lloyds zijn ze ook goedgekeurd voor alle toepassingen.
Beste Timo
Alles wat onder water zit is moeilijk brandbaar. Door de koeling van het zeewater aan de buitenzijde branden polyester schepen af tot de waterlijn en niet daaronder. een plastic slang vol water krijg je ook niet in de fik. De term onbrandbaar betekend dat het materiaal bij 750 graden niet brand, maar boven de 750 graden weet je dat niet. Maar het klinkt veilig als je afsluiter onbrandbaar is. maar vergeet het onderhoud niet. Branden is iets anders dan lekken.