Een goede manier om tijdens het varen snel inzicht te krijgen in de horizontale hoek tussen uw voorschip en een andere boot of obstakel, is het maken van een peiling met het kompas. Een nog snellere manier om peilingen snel achter elkaar te maken, is door uw ledematen in de strijd te gooien.
Kompas
Om zeker te zijn van een correcte kompaspeiling volstaat het niet om één gestrekte armbeweging van het gepeilde object naar het kompas te maken en dan de graden af te lezen. De peiling moet ten eerste nog omgerekend worden tot rechterboordhoek om de relatieve hoek te weten. Daarnaast kan het gebeuren dat de armbeweging niet precies verticaal is geweest. De peiling is dan afwijkend. Door vanaf het kompas uw arm weer recht omhoog te bewegen controleert u de peiling. Elk kompas, gekalibreerd of niet, leent zich hiervoor. Het gaat hierbij namelijk om de beweging ten opzichte van het gepeilde object en niet om een peiling die vertaald moet worden naar de kaart voor navigatiedoeleinden. Nadeel van deze procedure is dat het even kan duren voor u de peiling vertrouwt en de berekening van de rechterboordhoek hebt gemaakt. Inschatten werkt sneller.
Vingerwerk
Sneller dan een kompaspeiling is het om simpelweg met de hand peilen. In het verkeer doen we dit natuurlijk al automatisch zodra we andere deelnemers benaderen en vice versa. Maar met wat handige gestes kunnen we de relatieve hoek van een gepeild object ook snel in graden weten zonder gebruik te hoeven maken van een kompas.
Wanneer u de arm strekt en een horizontaal gebalde vuist maakt, staat dat gelijk aan één streek (11¼°). Twee streken staat gelijk aan een gebalde vuist met uitgestrekte duim en pink (22½º). Zo is de cirkel compleet te maken met 32 streken. Zelfs bijna tot op de graad nauwkeurig kunt u peilen, want een uitgestrekt arm met opgestoken wijsvinger staat voor 2°. De middelvinger levert hetzelfde effect op. De peilingen zijn snel, betrouwbaar en volgen elkaar gemakkelijk op.
Hekwerk
Op de clipper Stad Amsterdam zijn er op de reling van het voordek exact op de hoeken van de streken verdikkingen gemaakt. Zo kan de wachthoudende uitkijk snel peilingen maken en doorspelen naar de brug. Door markeringen op de reling van uw boot te maken, bijvoorbeeld met een stukje plakband, kunt u ook vanaf een vaste positie gemakkelijk de streken bepalen.
Door op deze wijzen te peilen, krijgt u direct de rechterboordhoek zonder het kompas te hoeven gebruiken en door te rekenen. Ook de drifthoek kan zo worden bepaald, door de hoek die het kielzog maakt met het vlak van kiel en stevens te peilen.
Last modified: 6 mei 2021
