Aan boord

Noodreparaties onderweg

09:30

Tijdens het zeilen kan er van alles stuk gaan. Door slijtage, slecht onderhoud of metaalmoeheid. De voortdurende beweging van de boot zorgt voor een enorme belasting op alle onderdelen. Goed onderhoud in de winter kan een hoop ellende voorkomen, maar niet alle slijtage is van buitenaf te zien. Natuurlijk gaan deze onderdelen juist kapot als het u niet uitkomt. Bijvoorbeeld als u een lange zeereis maakt en u niet direct in een haven terecht kan. U bent dan gedwongen noodreparaties uit te voeren. Als u elke dag een controlerondje over het dek maakt, vangt u al een heleboel onregelmatigheden af en komt u hopelijk zo min mogelijk voor onverwachte verrassingen te staan.

noodtuig1Onderweg reparaties uitvoeren is niet altijd simpel. Meestal gaan dingen stuk onder wat ruigere omstandigheden en is het moeilijk om deze op een stampend schip te herstellen. Wat u kunt laten zitten tot in de haven, moet u zeker laten totdat u veilig vastligt. In de andere gevallen moet u improviseren. Bijvoorbeeld als uw stag breekt, uw lummelbeslag loskomt, het brandstoffilter verstopt is of als er een grote scheur in het grootzeil komt. Het is belangrijk de schade te beperken en de losgeraakte delen provisorisch te herstellen, zodat u ze weer kunt gebruiken. Er zijn diverse voorbeelden; we beperken ons hierbij tot een aantal voorbeelden van noodreparaties.

Een verzamelbak met harpjes, slangenklemmen, draadklemmen, duct tape, zeiltape en boutjes, moertjes en schroefjes komt bij een noodreparatie zeker van pas. Met al deze onderdelen kunt u goed improviseren. Vergeet niet een klosje dun dyneema lijn in de verzamelbak te gooien om zaken provisorisch aan elkaar te kunnen zetten. Zorg daarnaast voor een goede gereedschapsset.

Scheur in het zeil

Een scheur in het zeil kunt u tijdelijk repareren met zeilreparatietape. Wees daar niet te zuinig mee, zeker niet als het wat harder waait. Is de scheur te groot of moeilijk te repareren? Kijk dan of hij precies onder het eerste of tweede rif valt. U kunt de scheur dan simpelweg verbergen door het zeil een stuk weg te reven. U gaat misschien wat minder hard, maar u komt wel thuis.

Verstaging

Een gebroken stag kan verregaande gevolgen hebben. Als u geluk hebt, merkt u het voor uw mast breekt en kunt u maatregelen nemen. Allereerst moet u onmiddellijk de druk uit de zeilen halen door in de wind te gaan liggen of de zeilen te laten zakken. Daarna kunt u het stag repareren. Als het lijwant is gebroken, is de kans dat de mast naar beneden komt kleiner. Het loefwant vangt voorlopig de druk van het zeil op. U kunt waarschijnlijk blijven doorzeilen, totdat u het want weer hebt gerepareerd. Dat kan tijdelijk met een val. Houdt er echter rekening mee dat een val rekt en dus niet geschikt is als permanente vervanging. Als u doorzeilt met een val als tijdelijke stag, zorg dan dat u de kracht van de zeilen vermindert door flink te reven. Behalve dat een val vanwege de rek niet echt geschikt is als noodreparatie voor langere tijd, komt er behoorlijke kracht op de blokken bovenin de mast. De vraag is of die het gaan houden.

Daarom kunt u ook het overgebleven deel van het gebroken stag gebruiken om een noodstag te maken. Maak aan het uiteinde van de staaldraad een grote lus en bevestig het uiteinde weer terug op zichzelf. Het liefst met speciale draadklemmen, dat biedt de stevigste noodconstructie. Indien u genoeg lengte hebt, kunt u de lus ook een paar keer om zichzelf heen slaan, voordat u hem weer vastzet.

Nu hebt u een stevige lus van staaldraad om een (liefst dyneema) lijn aan vast te zetten. Deze maakt u onderaan het oog of putting stevig vast op het dek. Zet er voor de zekerheid een harpsluiting tussen in verband met mogelijk kapot schavielen van de lijn. Menig putting is scherp aan de binnenkant. Zorg ervoor dat er niet te veel kracht op deze constructie komt, dus zeil niet met vol tuig. Voor de zekerheid kunt u altijd het spinnakerval als reserve bijzetten.

Als uw voorstag is gebroken, moet u razendsnel handelen en meteen zeil minderen. U kunt met het spinnakerval een provisorische stag maken om de krachten tijdelijk op te vangen en door te zeilen. Hebt u twee vallen, kies dan het val voor de topspinnaker. Als uw hekstag is gebroken en u hebt bakstagen, gebruik die dan om de mast tijdelijk van achter te steunen.

Noodtuig

Het is heel vervelend als uw mast is gebroken, maar vaak is het niet meteen nodig om hulptroepen in te schakelen. Met een beetje creativiteit kunt u een noodtuig maken. Als er nog een stuk mast staat dat hoog genoeg reikt om een zeil te hijsen, kunt u deze met lijnen en vallen verstevigen. Bevestig ze zodanig dat de noodmast naar alle kanten weer gestaagd is. Nu kunt u een noodzeil hijsen, waarmee u hopelijk een haven kunt bereiken. Als de mast er helemaal van af is, kunt u proberen de spinnakerboom of de giek rechtop te zetten en daarmee een noodmast te maken. Staag ook deze met veel vallen en lijnen en hijs een noodtuig.

Lummelbout

Ooit hebben wij tijdens het controlerondje over dek gemerkt dat de moer die de lummelbout op zijn plaats hield, eraf was gevallen. De lummelbout had zich hierdoor omhoog gewerkt en dreigde uit de ogen op de mast te glippen. Net op tijd konden we een noodreparatie uitvoeren. We hadden geen reservemoer en moesten improviseren. Met een dyneema lijntje konden we de lummelbout tijdelijk op het mastbeslag bevestigen. Genoeg om de haven te bereiken en daar een nieuwe moer te kopen.

Brandstoffilters

U moet nog een heel stuk motoren en plotseling houdt de motor er mee op. Na een aantal checks blijkt het brandstoffilter verstopt te zijn. Als u geen reservefilter aan boord hebt, kunt u tijdelijk het filter er tussenuit halen. Met een koppelstuk kunt u de twee brandstofslangen met elkaar verbinden. Als u geen koppelstuk hebt, kunt u het binnenwerk uit het filter halen en de diesel direct door het lege filterhuis leiden. Blijf met deze oplossingen echter niet te lang doorvaren, omdat het vuil uit de diesel niet gefilterd wordt, maar rechtstreeks in de motor komt.

 

Tags: , , Last modified: 18 maart 2021
Sluiten